Easter, czyli skąd pochodzi nazwa świąt wielkanocnych po angielsku

Czy wiesz, skąd pochodzi nazwa świąt wielkanocnych po angielsku?
Od czego zależy kiedy je obchodzimy?
Dlaczego ich symbolami są jajka, kurczaczki i zajączek?
Co robią amerykańskie dzieci w Poniedziałek Wielkanocny?
Ile ważyło największe czekoladowe jajo na świecie?
Okazuje się, że największe święto chrześcijan ma mocno pogańskie korzenie, a jego symbole niewiele mają wspólnego z religią.
Jeśli nurtują cię te pytania i chcesz poznać trochę faktów związanych ze Świętami Wielkanocnymi, zapraszam po lektury poniższego artykułu

Pochodzenie Świąt Wielkiej Nocy.

Święta wielkanocne mają korzenie w pogańskim święcie powitania wiosny i pożegnania zimy. Takie święta były obchodzone w wielu kulturach w okresie zrównania wiosennego. Były to typowe święta płodności i powitania nowego życia. Wszystkie te znaczenia i symbole odnajdziemy w świętach wielkanocnych. Zarówno angielska nazwa – Easter (jak i niemiecka: Oster) i cała symbolika pochodzą od świąt na cześć bogini płodności  Ēostre, zwanych Eastre.

Symbole Wielkanocy

Ze względu na pochodzenie święta, także symbolika odnosi się do płodności. Jajko i kurczak to odwieczne symbole nowego życia, podobnie jak bazie i wiosenne kwiaty. Zając natomiast to symbol płodności. Kiedy chrześcijaństwo rozprzestrzeniało się po świecie, zgodnie z zaleceniem papieża Grzegorza Wielkiego, przejmowało pogańskie święta, wraz z ich tradycjami i symbolami, nadając im nowe znaczenie. Wielkanoc połączono ze świętami pożegnania zimy i powitania nowego życia. Nowe życie potraktowano nie tylko jako nadejście wiosny, ale jako nadejście zbawienia i obietnicę życia wiecznego, a pożegnanie zimy zmieniło się w zwycięstwo nad śmiercią i grzechem. Jedynym chrześcijańskim symbolem, który dodano do tego zestawu jest baranek, symbol Chrystusa Zmartwychwstałego.

Kiedy obchodzimy Wielkanoc?

Wielkanoc jest świętem ruchomym,  tzn. że co roku przypada w innym terminie. Dokładny termin Wielkanocy zależy od księżyca. Wielkanoc obchodzimy w pierwszą niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca.  Jest to pierwsza pełnia po 21 marca, czyli pierwszym dniu astrologicznej wiosny. W zależności od tego, jak się układa księżyc, może to być pomiędzy 22 marca a 25 kwietnia. Jak widać, obchody Wielkanocy są ściśle powiązane z nadejściem wiosny. Ale nie tylko.
Innym ważnym źródłem jest żydowskie święto Paschy obchodzone na pamiątkę ucieczki narodu wybranego z niewoli egipskiej. Wędrówka trwała 40 lat, co jest liczba symboliczną. Tyle trwał post Jezusa na pustyni i tyle trwa post poprzedzający Wielkanoc. Jezus przyjechał do Jerozolimy na święto Paschy, wtedy został pojmany i stracony. Bezpośredni związek Wielkanocy ze świętem Paschy widać w nazwie święta w językach romańskich: Pâques po francusku, Pascua po hiszpańsku, czy Pasqua po włosku. Termin i obchody wielkanocne ustalono na soborze w Nicei w 325 roku.

Przygotowanie do świąt.

Okres przygotowań do świąt to Wielki Post (The Lent). Trwa on 40 dni i rozpoczyna się Środą Popielcową (Ash Wednesday). Dzień wcześniej, kiedy my obchodzimy Ostatki, w krajach anglosaskich obchodzi się Shrove Tuesday, w którym ludzie jedzą naleśniki, aby się najeść przed postem. Amerykanie czasem nazywają ten dzień Pancake Day.
Tydzień przed świętami jest nazywany Wielkim Tygodniem (Holy Week). Rozpoczyna go Niedziela Palmowa (Palm Sunday) obchodzona na pamiątkę triumfalnego wjazdy Jezusa do Jerozolimy. Według ewangelii tłumy ludzi witały go machając gałązkami palmowymi. Były to prawdziwe liście palmy, popularnej w tamtym klimacie.

Wielki czwartek (Moundy Thursday lub Holy Thursday)

Podobnie jak u nas, ważne obchody zaczynają się kilka dni przed świętami. Najwięcej ważnych tradycji wiąże się z Wielkim Czwartkiem, który jest niezwykle bogaty w symbolikę. Angielska nazwa tego dnia jest trudna nawet dla Anglików – Moundy Thursday. Moundy pochodzi od łacińskiego mandatum, czyli zobowiązanie lub przykazanie (w języku polskim mandat, to zobowiązanie do zapłaty za zbyt szybka jazdę, na przykład). Nazwa czwartku odnosi się bezpośrednio do jednego z ważnych wydarzeń z Ostatniej Wieczerzy (Last Supper), na której wydarzyło się tak wiele.
Dla katolików głównym momentem wieczerzy było ustanowienie Eucharystii i kapłaństwa. Temu właśnie poświęcone są obchody wielkoczwartkowe w kościele katolickim. Dla protestantów z kolei najważniejszym elementem ostatniej wieczerzy jest danie ludziom przykazania miłości i od niego właśnie pochodzi nazwa tego dnia. Symbolem miłości bliźniego i miłosierdzia było obmycie przez Jezusa stóp Apostołom. Ten gest jest powtarzany przez głowy obydwu kościołów: w Watykanie papież obmywa stopy uczniów, a w Londynie robi to królowa. Jako głowa kościoła anglikańskiego królowa symbolicznie obmywa stopy 12 najstarszym mieszkańcom Londynu w Katedrze Westminsterskiej . Nawiązując do przykazania miłości i miłosierdzia w czwartek zbierane są pieniądze na biednych, tzw Moundy Money.

Wielki Piątek (Good Friday)

Wielki piątek to pamiątka męki i śmierci Jezusa (Pasja, czyli Passion). Dla protestantów jest to najważniejszy dzień świąt. Wszyscy chrześcijanie uczestniczą wtedy w obchodach drogi krzyżowej i wspominają śmierć Jezusa na krzyżu (crucifixion). Zawsze zastanawiałam się, dlaczego ten dzień po angielsku nazywa się „dobry”. Dla kogo dobry? Bo chyba nie dla Jezusa? Okazało się, że pomimo dramatycznych wydarzeń związanych z męką i śmiercią Chrystusa, chrześcijanie patrzą dalej i widzą dobro, które z tej śmierci wynika. Dlatego Wielki Piątek to „Good Friday”, bo ostatecznie przyniósł ludziom coś dobrego – zbawienie.
Tradycyjnie Wielki Piątek to dzień ścisłego postu. W Anglii piecze się specjalne bułeczki zwane hot cross-buns. Nazwę swoją zawdzięczają charakterystycznemu znakowi krzyża na górze. Są one nadziewane rodzynkami i przyprawami, powinno się je spożywać na ciepło. Przyprawy symbolizują gorycz męki pańskiej, a rodzynki – słodycz zmartwychwstania.

Wielka sobota

Wielka sobota jest dniem zadumy i oczekiwania na zmartwychwstanie. W kościołach protestanckich nie ma tradycji święcenia pokarmów. Tradycja ta powstała zapewne we Włoszech ok VII wieku, ale do Polski dotarła dopiero w wieku XIV.
W kościele prawosławnym, na przykład na Ukrainie, wierni gromadzą się w cerkwi w sobotę wieczorem i spędzają całą noc na modlitwie. Mają ze sobą koszyki z pokarmami wielkanocnymi i z zapalonymi świecami. Rano, po mszy zmartwychwstania, idą do domów, by spożyć wielkanocne śniadanie.

Wielkanoc (Easter Sunday)

W Niedzielę Wielkanocną chrześcijanie obchodzą Zmartwychwstanie Jezusa. Zmartwychwstanie to po angielsku Resurrection, słowo to pochodzi z łaciny i jest też używane w polskim języku liturgicznym.
Najbardziej znaną anglosaską tradycją wielkanocną jest Egg Hunt. Zabawa polega na tym, że dzieci szukają jajek czekoladowych ukrytych w ogrodzie lub w domu. W tym momencie pojawia się koszyk wielkanocny (Easter basket), ale w zupełnie innym kontekście niż u nas. Nie ma on nic wspólnego z naszym koszykiem, w którym zanosimy pokarmy wielkanocne do święcenia w sobotę. Easter basket to jest pusty koszyk, do którego dzieci wrzucają znalezione jajka.

Poniedziałek Wielkanocny (Easter Monday)

W Poniedziałek Wielkanocny odbywa się Egg Rolling. Jest to tradycja popularna zarówno w Europie, jak i w USA. W Anglii znana jest od XVI wieku, natomiast w Ameryce od czasu wojny secesyjnej, chociaż ogromna popularność zdobyła w połowie XIX w. The White House Egg Rolling, zapoczątkowana przez prezydenta Rutherforda B. Hayesa w 1878 roku odbywa się co roku przed Białym Domem, a zawody prowadzi Pierwsza Dama.  Zabawa polega na przetoczeniu ugotowanego na twardo jajka na drugą stronę trawnika tak, aby nie stłuc skorupki. Używa się do tego dużych, drewnianych łyżek.
W krajach anglosaskich nie ma tradycji związanej z laniem wody w Poniedziałek Wielkanocny.

Czekolada i bilby

Co ma czekolada do świąt wielkanocnych? Otóż te święta są bardzo czekoladowe. Dla Amerykanów czekolada jest jednym z symboli świąt – po długim poście, ludzie pożądają słodyczy. Czekoladowe jajka, czekoladowe zające i w ogóle czekolada są częścią świąt. Na całym świecie odbywają się konkursy na największe czekoladowe jajo. W 2010 roku w Brazylii powstało jajo ważące prawie 6,5 tony. Ale to nie jest największe jajo świata: według księgi rekordów Guinessa rekord należy do Toskanii we Włoszech, gdzie w 2011 roku zrobiono jajo o wysokości 10 m,  obwodzie niemal 20 m i wadze 7,2 tony!
Na koniec ciekawostka. W Australii symbolem świąt jest bilby, mały lokalny ssak przypominający mysz z długimi uszami. Australijskie dzieci dostają na święta czekoladowego bilby

Wesołych świąt!